Dijital finansın vaatleri ve zorlukları
KTO Karatay Üniversitesi
İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi
İslam İktisadı ve Finans Bölümü
“International Karatay Islamic Economics and Finance Talks
Uluslararası Karatay İslam İktisadı ve Finansı Söyleyişleri” serilerinin ilki gerçekleştirildi.
Merkez Bankası tarafından kurulan
Malezya’nın en önde gelen Küresel İslami Finans Üniversitesi olan
INCEIF Üniversitesi akademisyenlerinden
Prof. Dr. Turalay Kenç’in konuk olduğu programın moderatörlüğünü;
KTO Karatay Üniversitesi İslam İktisadı ve Finans Bölümü akademisyenlerinden
Dr. Hüseyin Ergun yaptı.
“Dijital Finansın Vaatleri ve Zorlukları” başlıklı konuşmasında Prof. Dr. Kenç,
finansal teknolojilerin kolaylık, düşük maliyet ve hız gibi avantajlarından bahsetti.
Bu konuda da başta Çin olmak üzere;
Malezya, Güney Kore gibi Uzak Doğu ülkelerinin
dijitalleşme konusunda öncü pozisyonda olduklarının da altını çizdi.
Prof. Dr. Kenç, dijitalleşmenin getirdiği yararlardan bahsederken;
gelecekte olması muhtemel, iş gücünün teknoloji ile ikamesi ile
ortaya çıkabilecek işsizlik sorununa da dikkat çekti.
Kenç;
Yapay zekanın (AI), büyük veriyi (Big Data) kullanarak;
bizim adımıza karar vermesinin de paradigmanın değişimine sebep olduğuna değinerek;
“Teknolojideki gelişmeler, maliyeti düşürmenin yanı sıra;
insanların, daha doğru ve isabetli finansal kararlar almasını sağlıyor.
Yalnız, burada dikkat etmemiz gereken büyük sorun şu ki;
eğer bizler; her finansal karar almamızda yapay zekadan yararlanmaya devam edersek,
bu gelecekte yapay zekanın kullanabileceği büyük veri kaynağından
-ki büyük veri, sosyal medya ve internetteki diğer girdilerden elde edilir-
mahrum olma riski ile karşı karşıya kalabiliriz” dedi.
Kenç, dijital ve kripto paraların avantajından bahsederek;
“Kripto paraların bizlere sunacağı en büyük avantaj;
bankalar gibi aracıları saf dışı bırakarak,
peer to peer (P2P) denilen eşler arası ödeme sistemidir.
Bu yöntemi kullanarak yapılan para transferleri;
daha kolay, daha hızlı ve daha az maliyetli olacaktır.
Lakin, sunduğu avantajların aksine;
kripto paralar, günümüzde henüz;
geleneksel para transferlerinin çok gerisinde yer almaktadır.
Geleneksel para transferi yöntemi olan Visa altyapısı kullanılarak
saniyede 65.000 işlem yapılmakta iken;
bitcoin ile saniyede yapılan işlem sayısı 7 ile 10’u geçmemektedir” ifadelerine yer verdi.
Kenç;
stabil kripto para olarak da adlandırılan Stablecoin isimli farklı kripto paralar olduğunu ve
bu kripto paraların diğerlerinden temel farkının;
fiyatının başka bir varlığa bağlı olduğunun,
dolayısıyla; fiyat istikrarının sağlandığının altını çizdi.
“Eldeki gelişmeleri göz önünde bulundurarak,
gelecekte kripto para birimleri arasında bir rekabetin olacağı öngörülmektedir.
Bu rekabet, stablecoin ve
Merkez Bankası Dijital Para (CBDC) arasında gerçekleşecektir.
CBDC'nin iki türü vardır:
Birincisi, vatandaşların günlük işlemlerinde kullandığı perakende CBDC'dir.
İkincisi ise;
para piyasasında, bankacılık sisteminde ve dış ödemelerde kullanılan toptan CBDC'dir.
Gelecekteki rekabetin, muhtemelen perakende CBDC ile
stablecoin arasında olacağı tahmin edilmektedir” şeklinde konuştu.
“CBDC kullanımına yönelik,
ülkelerin tutumları farklılık gösterebilir.
Örneğin;
Singapur para otoritesi, perakende CBDC’lerin kullanımına sıcak bakmamaktadır.
Fakat; Bahamalar ve Nijerya gibi ülkeler,
bu tür paraların tedavülünün pilot çalışmasını başlatmıştır.
Bu uygulama, kendisi ile birlikte bazı sorunları da getirmiştir.
Bahamalar’daki uygulamanın gösterdiği durum şudur;
eğer, perakende CBDC’lerin kullanımına izin verilecek olursa;
bu bankacılık sisteminin sonu olabilecektir.
Dolayısıyla; burada denge kurulmalıdır.” diyen Kenç,
ülkelerin CBDC kullanımına karşı olan tutumlarının farklı olabileceğini vurguladı.
Finansal katılımın;
finansal gelişmeyi, refahı ve ekonomik büyümeyi tetiklemesinin,
perakende CBDC'lerin banka bazlı sistemlerden fon bazlı sistemlere dönüşme potansiyelinin ve
toptan CBDC'lerin sınır ötesi ödemeler ile finansal işlemleri kolaylaştırma fırsatlarının
detaylı olarak anlatıldığı programın tamamına, linkten ulaşabilirsiniz:
Tarih: 29-03-2023